Tarımsal Dron Uygulamalarında Mevzuatın Getirdiği Teknik ve İdari Şartlar

Müge GÜMÜŞ

Business Analyst / Urban and Regional Planner

 

İnsansız Hava Araçları(dron) alanında son yıllarda yaşanan hızlı teknolojik gelişmeler sonucunda, sağladığı avantajlar sayesinde dronların tarımsal uygulamalarda kullanımı da giderek yaygınlaşmaktadır. Günümüzde ilaçlama, gübreleme haritalama ve bitki sağlık takibi gibi tarımsal uygulamalar kapsamında yaygın olarak kullanılmakta olan dronlar Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından uygulanmakta olan sivil havacılık mevzuatına tabi olarak kullanılmaktadır. Dronların tarımsal alanda kullanımı esnasında, Sivil havacılık Mevzuatına ek olarak tarım uygulamalarına yönelik mevzuat düzenlemeleri de getirilmiştir. 9/6/2021 tarihli ve 31506 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan Zirai Mücadele Alet ve Makineleri Hakkında Yönetmeliği kapsamında, dronların tarımsal uygulamalarda kullanımının Tarım Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarınca denetlenmesi gündeme gelmiştir. Söz konusu yönetmeliğin 19. Maddesinde dronlar tarım aleti kapsamında değerlendirilerek bu bağlamda denetim ve ruhsatlandırmaya tabi tutulmuştur. Söz konusu yönetmelik maddesine istinaden ayrıca “İnsansız Hava Aracı Sistemlerinin Zirai Mücadele Kapsamında Bitki Koruma Ürünü Uygulamalarında Kullanılmasına İlişkin Yönerge” oluşturularak dronların tarımsal uygulamalarda kullanımına yönelik teknik ve bürokratik işlemler tanımlanmıştır.

“İnsansız Hava Aracı Sistemlerinin Zirai Mücadele Kapsamında Bitki Koruma Ürünü Uygulamalarında Kullanılmasına İlişkin Yönerge”, dronların tarımsal olarak kullanımı için bazı idari ve teknik şartlar tanımlamıştır. Yönergedeki idari şartlar doğrultusunda

  1. Kullanılacak olan İHA 1 veya İHA 2 sınıfı hava aracının 9/6/2021 Tarihli ve 31506 Sayılı Resmi Gazete (1.Mükerrer)’de yayımlanarak yürürlüğe giren Zirai Mücadele Alet ve Makineleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre ruhsatlandırılmış olması gerekmektedir.
  2. Zirai mücadele amacıyla insansız hava aracı sistemlerinin, bitki koruma ürünü uygulamalarında, uygulamadan önce uygulama yapılan ildeki Tarım İl Müdürlüğünden izin alınması gerekir. Yapılacak izin başvurusu ve izin için gerekli bilgi ve belgeler: Başvuru dilekçesi, İnsansız hava aracı sistemlerinin, bitki koruma ürünü uygulama üniteleri veya sistemlerinin, ruhsat bilgileri, İnsansız Hava Aracı Sistemlerinin Zirai Mücadele Kapsamında Bitki Koruma Ürünü Uygulamalarında Kullanılmasına İlişkin Yönerge Ek-1’de yer alan form, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen insansız hava aracı sistemlerine ilişkin mevzuat kapsamında yapılması gereken izin ve kayıt işlemlerine ilişkin bilgi ve belgeler, SHGM İzin ve kayıt belgeleri, Ruhsat sahibi firma veya kullanıcısı tarafından onaylı taahhütname şeklindedir.
  3. Bakanlık tarafından ruhsatlandırılan insansız hava aracı sistemlerinin, bitki koruma ürünü uygulama üniteleri veya sistemlerinin, zirai mücadele kapsamında bitki koruma ürünü uygulamalarında kullanımlarına ilişkin olarak uygulama yapılan; Bitkisel ürün, Zararlı organizma, Bitki koruma ürünü Uygulama koşulları ve bitki koruma ürünü uygulama parametreleri, bilgilerini, ruhsat sahibi firma tarafından, her yılın sonunda uygulama yapılan ilin, il müdürlüğüne verilir ve bir kopyası da uygulayıcı tarafından en az 5 yıl muhafaza edilir.

“İnsansız Hava Aracı Sistemlerinin Zirai Mücadele Kapsamında Bitki Koruma Ürünü Uygulamalarında Kullanılmasına İlişkin Yönerge” doğrultusunda, dronlarla yapılan tarımsal uygulamalar için bazı teknik şartlar ortaya çıkmıştır. Buna göre

  1. İnsansız hava aracı sistemleri ile zirai mücadele amacıyla bitki koruma ürünü uygulamalarında, mera, meskûn mahal ve sulak alanlar ile uygulama yapılacak alanın sınırları arasında en az 3 km.’lik emniyet mesafesi bırakılır.
  2. İnsansız hava aracı sistemlerinin, bitki koruma ürünü uygulama üniteleri veya sistemleri, ruhsatına uygun ve ruhsata esas deney raporunda tanımlandığı gibi olmalıdır.
  3. Zirai mücadele amacıyla bitki koruma ürünü uygulamalarında, insansız hava aracı sistemleri, Zirai Mücadele Teknik Talimatlarında önerisi olan zararlı organizmalara karşı, talimatta belirtilen metotlara uygun olarak kullanılır.
  4. İnsansız hava aracı sistemlerinin, bitki koruma ürünü uygulama üniteleri veya sistemlerinin, depo kapasitelerinin sınırlı olması nedeniyle uygulanan bitki koruma ürünlerinin uygun formülasyona sahip olması gerekir.
  5. İnsansız hava aracı sistemlerinin, bitki koruma ürünü uygulama üniteleri veya sistemlerinde, ilaçlama parametrelerine bağlı olarak düşük ve orta hacim sınıfındaki uygulamalarda kullanılan yelpaze veya konik huzmeli memeler kullanılabilir.

Söz konusu yönerge doğrultusunda dronların tarımsal uygulamalar kapsamında tanımlanan idari ve teknik yükümlülüklere uyumu kolaylaştırmak açısından çiftçilerin bazı araçlar kullanmaları faydalı olacaktır. Türkiye genelinde dron operasyonlarının yönetimini kolaylaştırmak ve kayıt altına almak amacıyla hizmet veren SeyirDefteri.ONLINE platformu, çiftçilerin tarımsal uygulamalarda yasal düzenlemeler sonucu kayıt altına almaları gereken veriler için oldukça kapsamlı ve işlevsel bir uçuş veri kayıt hizmeti sunmaktadır. Ayrıca, SeyirDefteri.ONLINE ile sağlanan dron ve mali mesuliyet sigorta indirimleri sayesinde yasalara uygun dron uygulamaları yapma olanağı sağlanmaktadır. SeyirDefteri.ONLINE platformu yasalara uygun dron operasyonlarının yönetimini sağlarken aynı zamanda bu operasyonların maliyet etkin ve çok daha kolay uygulanabilir/takip edilebilir olmasını sağlamaktadır. Tarımsal dron operasyonlarının SeyirDefteri.ONLINE üzerine kaydedilmesi sayesinde Tarım il müdürlüklerine yapılan başvuruda hazırlanması gereken belgeler rahatlıkla yönetilebilecek ve başvuru süreci kolaylaşacaktır. Tüm bu avantajları dolayısıyla, tarımsal dron uygulamaları yapan tarım işletmeleri için SeyirDefteri.ONLINE kullanımı tavsiye edilmektedir.